Της Ολυμπίας Ζωγόπουλου-Παπαλιάκου

 

Η Marie/Maria Chefaliady-Taban ήταν πιανίστα, συνθέτρια, λυρική τραγουδίστρια και μουσικοπαιδαγωγός, ελληνικής καταγωγής. Όπως αποδεικνύει και η έρευνα του Θωμά Ταμβάκου, οι ελληνικής καταγωγής μουσικοί που έζησαν και δραστηριοποιήθηκαν στη Ρουμανία είναι συντριπτικά περισσότεροι από αυτούς σε άλλες βαλκανικές χώρες.

Σπουδές:

• Ωδείο Ιασίου (1881-1883) με καθηγήτρια την Anetta Boscoff στο πιάνο και τον Enrico Mezetti στα ανώτερα θεωρητικά και σολφέζ, ολοκληρώνοντας με άριστα τις σπουδές της.
• Ακαδημία Μουσικής και Παραστατικών Τεχνών της Βιέννης (1883-1885) με καθηγητές/μέντορες τους Joseph Dachs (πιάνο), Joseph Hellmesberger (μουσική δωματίου), Josef Gänsbacher(τραγούδι, χορωδία) και Adolf Prosnitz (θεωρητικά της μουσικής), οι οποίοι μάλιστα της προσέφεραν δωρεάν υποτροφία για ένα ακόμη έτος, ώστε να τελειοποιήσει τις σπουδές της. Η ίδια όμως αρνήθηκε, λόγω της νοσταλγίας για την πατρίδα, παρά το αντίκτυπο που είχε ήδη καταφέρει ως ρουμανική παρουσία στο γερμανικό περιβάλλον.

Η ζωή της

• Μετακόμισε στο Βουκουρέστι, όπου και παντρεύτηκε τον Vasile Taban. Η πρώτη της ακρόαση ήταν στις 9 Νοεμβρίου 1885, με το Κοντσέρτο No.5 “Emperor” του Beethoven για πιάνο και ορχήστρα, στην αίθουσα του Εθνικού Θεάτρου στο Ιάσιο, σηματοδοτώντας μια αξέχαστη καλλιτεχνική στιγμή. “Το ταλέντο με το οποίο η δεσποινίς χειρίζεται τα πλήκτρα του πιάνου είναι σπάνιο – σημειώνει η εφημερίδα Curierul de Iași – και σπάνια συναντάμε παλιούς καλλιτέχνες, με καθιερωμένη φήμη, οι οποίοι να φτάνουν σε αξία στην Miss Chefaliady“.
• Δημιούργησε ένα ¨καλλιτεχνικό σαλόνι¨, διοργανώνοντας ρεσιτάλ και συναυλίες, καθιστώντας την πλέον μια από τους περιζήτητους ιδιωτικούς καθηγητές για πιάνο και τραγούδι στην πρωτεύουσα (1900-1925). Στους μαθητές της συμπεριλαμβάνονται οι Julieta Missir και Mircea Stefanescu.

• Εμφανίστηκε στο ρουμανικό Athenaeum και στο Εθνικό Θέατρο, όπου και συνεργάστηκε με τους πιο διάσημους Ρουμάνους σολίστες (Dimitrie Dinicu, Toma Micheru, Constantin Dimitrescu, Eduard Hübch, Aurel Eliade, Eduare Caudella, OscarPursch, κ.λπ.). Μάλιστα, συμμετείχε στα εγκαίνια του ρουμανικού Athenaeum με ρεσιτάλ πιάνου (Μάρτιος 1889). Στις συναυλίες των προγραμμάτων βρίσκουμε πολλές από τις πρώτες σονάτες του Beethoven, Chopin, Mozart, Scarlatti, Hummel, Schubert, Liszt, Saint-Saëns, καθώς και δικές της συνθέσεις, όπως εμβατήρια, βαλς, μπαλάντες, οι οποίες αναγνώριζαν πάντοτε μεγάλη επιτυχία, όπως μαρτυρούν τα δημοσιεύματα των εφημερίδων της εποχής.

• Παράλληλα με τη συναυλιακή της καριέρα, αφιερώνει εξίσου την αγάπη, τις γνώσεις και τη συνείδησή της στη διδασκαλεία, θέλοντας να μοιραστεί την τέχνη της και με ανθρώπους πέραν των καλλιτεχνικών σαλονιών.

• Κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, δημιούργησε μια στενή φιλία με τη βασίλισσα Μαρία, στην οποία αφιέρωσε διάφορα κομμάτια για πιάνο. Καθ’ όλη την καλλιτεχνική της πορεία, το ρεπερτόριό της αυξάνεται συνεχώς και η τεχνική της στο πιάνο εξελίσσεται.

Συνθέσεις για Τραγούδι

• Atit de frageda 1900
• O, ramii 1905
• Nu mă intelegi 1905
• Balada nebunului

Χορωδιακές συνθέσεις

• Pînă cînd? 1901
• Hora carturarului Urechia, œuvre chorale Λειψία 1901
• Imnul studentilor universitari romani1901
• Marș eroic: Mărășești și Oituz

Ορχηστρικές συνθέσεις

• Rêverie poétique 1890
• Myosotis mazurka Βιέννη 1896
• Le Lys Βιέννη 1896
• Aveu du cœur Βουκουρέστι 1899
• Avancez soldats Λειψία 1899
• Marche turque 1899
• Caresse des vagues 1900

• Η Marie Chefaliady – Taban έγραφε ποίηση, την οποία δε παραμέλησε ποτέ, και αυτοβιογραφικές σημειώσεις, με ιδιαίτερη λογοτεχνική γοητεία, ¨ξεδιπλώνοντας¨ διάφορα στάδια της ζωής της και πλευρές του χαρακτήρα της, με απογοήτευση και πόνο, μέσα από τις κοινωνικοπολιτικές ανησυχίες, σε ό,τι αφορά τις λειτουργίες του καλλιτεχνικού χώρου, της εκπαίδευσης και της πατρίδας της, σε μία παραγκωνισμένη και υποβαθμισμένη καλλιτεχνικά χώρα.

Η Marie Chefaliady – Taban ήταν μια δυναμική και ρομαντική φυσιογνωμία που ζούσε μέσα από τη Μουσική. Ο χαρακτήρας της, αλλά και η αγάπη για την χώρα στην οποία μεγάλωσε, αποτυπώνονται στα Ρομαντικού ύφους με επιδράσεις από παραδοσιακές ρουμανικές μελωδίες έργα της. Το 1928 υπέστη ένα σοβαρό ατύχημα που την άφησε με μια ανίατη νευρική ασθένεια, που οδήγησε στον θάνατό της το 1932.