Χατζηγεωργιάδης, Π. (2021) «Η λησμονημένη Ελένη Λάμαρη…», στον ιστότοπο www.fractalart.gr

Ποιά ήταν η Ελένη Λάμαρη λοιπόν; Τα ελάχιστα στοιχεία που υπάρχουν πια για εκείνην λέγουν πως υπήρξε μουσικός και ποιήτρια του κύματος του ρομαντισμού των αρχών του περασμένου αιώνα.

Δεν ημπόρεσα να εντοπίσω όσες λεπτομέρειες θα έπρεπε, παρά μόνον τον τόπο γέννησης και θανάτου της, όπου ήταν η Αθήνα, στα χρόνια αναμεταξύ 1878 και 1912.

 

Απέθανε, το λοιπόν, νεότατη, μα πρόλαβε να αφήσει κάποιο έργο, το οποίο εγώ θεωρώ πως αξίζει να ανασκαλίσουμε από τον όγκο του χρόνου και της λήθης που το έχει σκεπάσει, ώστε να αποκτήσουμε μιαν ακόμη κοσμοθέαση για αυτό που λέμε κόσμο των ζωντανών.

Εξάλλου, όλοι ως διερχόμενοι παρατηρητές φεύγουμε, ο καθείς με άλλες αντιλήψεις περί κόσμου. Απλώς, κάποιοι είχαν τον χρόνο ή το ταλέντο να τις καταγράψουν κιόλας και τούτες οι γραμμές μιας φωνής ξεχασμένης, πλέον έμπλεας ρομαντικής διάθεσης και μελαγχολίας, τις θεωρώ όμορφες πινελιές επάνω στον άχαρο ασπρόμαυρο καμβά του «σύγχρονου» ανθρώπου.

 

Η Λάμαρη παίρνει το φιλολογικό της ψευδώνυμο από την Λάμαρη της Πρέβεζας [και πάλι, εδώ, ένα παιχνίδι της τύχης είναι το πως η μοναδική αναφορά του ονόματος της γίνεται από τον Κώστα Καρυωτάκη, ο οποίος αυτοκτονεί στην Πρέβεζα, όπως και στην περίπτωση της άλλης μεγάλης άγνωστης ποιήτριας που μνημονεύει ο ίδιος, της Κλεαρέτης Μαλάμου-Δίπλα (1894-1977)] και έζησε το μικρό χρονικά πέρασμα της από την ζωή, ανάμεσα σε δύο μούσες· τη μουσική και την ποίηση.

Τη μοναδική της ποιητική συλλογή καταφέρνει να την εκδώσει μόλις έναν χρόνον πριν πεθάνει, στα
1911, με τον γενικό τίτλο Ποιήματα, την οποία αφιερώνει στην μνήμη του πατρός της.

 

Ο Καρυωτάκης τη μνημονεύει στο κλασικό ποίημά του, Οι τάφοι, με αφιέρωση που έχει ως εξής: «Ελένη Σ. Λάμαρη, 1878-1912 – ποιήτρια και μουσικός. Επέθανε με τους φριχτότερους πόνους στο σώμα και με τη μεγαλύτερη γαλήνη στην ψυχή».

 

Θεωρήθηκε, κάκιστα κατ’ εμέ, από τους «ειδήμονες» —που συνήθως δεν έχουν γράψει μία λέξη κατά δική τους και απορώ ποιός τους δίδει το δικαίωμα να είναι τόσο αυστηροί— ως «μικρή» ποιήτρια.

Ίσως και από μίαν κατωτερότητα, λόγω της δικής τους ποιητικής ανεπάρκειας, μα στην ποίηση και γενικότερα στην τέχνη, αγαπητέ αναγνώστη, πάντοτε να ενθυμείσαι πως δεν υπάρχει «μεγάλος» και «μικρός», παρά αυτός που μιλά στην ψυχή σου απρόσκλητα, χωρίς φανφαρονισμούς και χωρίς σκηνοθετημένες υποδείξεις των διαφόρων «ειδικών».