Της Μαριάννας Κακαβά

Στο κεντρικό κτήριο της Εθνικής Πινακοθήκης Αθηνών εκτίθεται μια ελαιογραφία του Βαυαρού ζωγράφου Λουδοβίκου Θείρσου (1825-1909). Απεικονίζει μια καλοντυμένη νέα γυναίκα, η οποία, σύμφωνα με τη σχετική περιγραφή στην ιστοσελίδα της Πινακοθήκης, «…με τη ρομαντική ομορφιά και το ονειροπόλο βλέμμα, αντιπροσωπεύει τον τρόπο που ένας ξένος ζωγράφος έβλεπε την ιδανική Ελληνίδα καλλονή». Πρόκειται για την Κλεονίκη Γενναδίου, κόρη του διπλωμάτη και συγγραφέα Ιωάννη Γενναδίου, ιδρυτή της Γενναδίου Βιβλιοθήκης. Πληροφορίες για τη ζωή και τα έργα της Ελληνίδας γλύπτριας και ζωγράφου μάς δίνει καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης του Πανεπιστημίου Ξάνθης, Γιάννης Κολοκοτρώνης: Η Κλεονίκη Γενναδίου, παρότι γεννήθηκε στην Αθήνα, έζησε μεγάλο μέρος της ζωής της στο εξωτερικό. Σπούδασε στο Μόναχο και την Ιταλία και δεν άργησε να καταξιωθεί. Μερικά από τα έργα της είναι: Η κόρη των Αθηνών (Λονδίνο 1889), έργο εμπνευσμένο από το ποίημα του Λόρδου Βύρωνα, Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στη Βενετία σε πανσέληνο, Κεφαλή ενός Ισπανού και το σύγγραμμα —από κοινού με την αδερφή της Ελπίδα— Βιογραφικαὶ σημειώσεις: Συμβολὴ στὴν Ἱστορία τῆς νεοελληνικῆς τέχνης. Έργα της ξεχώρισαν σε πολλές εκθέσεις του εξωτερικού (Λονδίνο, Παρίσι), ενώ το 1889 απέσπασε αργυρό βραβείο στην Ολυμπιακή έκθεση στο Ζάππειο. Κόντρα στις επιταγές της εποχής της αφιερώθηκε στο έργο και δεν παντρεύτηκε ποτέ.

Παρόλο που στις περισσότερες πηγές παρουσιάζεται ως γλύπτρια και ζωγράφος, η Κλεονίκη Γενναδίου ασχολήθηκε και με τη μουσική σύνθεση. Σύμφωνα με τον κ. Κολοκοτρώνη μερικά από τα μουσικά της έργα είναι τα: Πουλάκι ξένο, Μελούργημα καὶ τόνισμα πρότυπον τῆς Κλεονίκης Γενναδίου· ἆσμα ὲθνικόν, Ο αποχαιρετισμός του αρματολού και Le grillon de la musique του Λαμαρτίνου.

Η Γενναδίου πέθανε στις 14 Μαρτίου του 1909. Η μουσική της παρέμεινε αρχειοθετημένη καθώς δεν υπήρξαν επίσημες εκτελέσεις κάποιου έργου της . Πριν από λίγα μόνο χρόνια, χάρη στο σπουδαίο έργο δύο Ελληνίδων μουσικών, της πιανίστριας Έφης Αγραφιώτη και της υψιφώνου Μυρσίνης Μαργαρίτη, μέρος της μουσικής της «ξαναζωντάνεψε». Πρόκειται για τον διπλό  δίσκο Greek Muse – Songs by female composers from Greece, 1850-2000, ο οποίος κυκλοφόρησε το 2020 από τη δισκογραφική εταιρία ‘Ίριδα’. Ο δίσκος αυτός, προϊόν σημαντικής μουσικολογικής έρευνας, περιέχει 34 τραγούδια Ελληνίδων ή με ελληνικές ρίζες συνθετριών, του 19ου και του 20ού αιώνα· τραγούδια που δεν είχαν ακουστεί έως τότε. Το τραγούδι No more spring flowers ανήκει στην Κλεονίκη Γενναδίου.

Έργα της παίχτηκαν και σε εκδήλωση του Ωδείου Αθηνών, τον Φεβρουάριο του 2020 από την Έφη Αγραφιώτη και τη Μυρσίνη Μαργαρίτη, στο πλαίσιο κύκλου συναυλιών της Εναλλακτικής ΕΛΣ. Εκτός από τη Γενναδίου, η οποία ήταν η προγενέστερη όλων,  η εκδήλωση ήταν αφιερωμένη και στις Έρη Μαρκουίζου, Ίρμα Κολάση, Μαριώ Ταμπάν-Κεφαλιάδη, Ελένη Λαμπίρη, Λίλα Λαλαούνη, Λίντα Κουβαράς, Λένα Πλάτωνος και Βιβιέν Ναπ. Λαμπελέτ.