του Πέτρου Ταμπούρη

 

Η μουσικοχορευτική παιδεία τους αναπτυσσόταν και μέσα στο πλαίσιο των θρησκευτικών καθηκόντων τους. Φυσικά, οι γυναίκες δεν ακολουθούσαν δημόσια καριέρα. Τα μόνα επαγγέλματα που μπορούσαν να εξασκήσουν -εκτός από την πορνεία- ήταν της μαμής, της προξενήτρας και της τροφού, ενώ η τελευταία τάξη γυναικών αποτελείτο από τις δούλες στα αθηναϊκά σπίτια. Οι Αθηναίες γνώριζαν καλά να χορεύουν, αλλά η μουσική τους ενασχόληση δεν εθεωρείτο ευπρεπής.

 

Στη Σπάρτη, αντίθετα, και γενικά σε όλες τις δωρικές πολιτείες, οι γυναίκες απολάμβαναν περισσότερες ελευθερίες και συμμετείχαν σε μουσικοχορευτικές δραστηριότητες, χωρίς να υποτιμούνται. Παράδειγμα, τα παρθένια τραγούδια, που τραγουδιόνταν από κορίτσια την εποχή της εφηβείας τους και εξέφραζαν την άνθηση της ηλικίας.

 

Αξίζει να σημειωθεί ότι όλες οι ποιήτριες, όπως η Μυρτίς, η Πράξιλλα, η Κόριννα, η Τελεσσίλα και κυρίως η Σαπφώ, έγραψαν λυρική ποίηση· δηλαδή, τραγούδι που τραγουδιόταν με τη συνοδεία λύρας. Ο ήχος της λύρας εθεωρείτο καταπραϋντικός και αξιοπρεπής και αγαπήθηκε ιδιαίτερα από τις γυναίκες της υψηλής κοινωνίας της αρχαιότητας. Αντίθετα, η μουσική του αυλού ήταν γεμάτη πάθος, που ταίριαζε περισσότερο στις επαγγελματίες μουσικούς, οι οποίες ήταν δούλες ή κοινές γυναίκες.

 

Οι εταίρες-αυλήτριες χρησιμοποιούσαν τον αυλό στα συμπόσια και στις διασκεδάσεις των ανδρών. Μπορούσαν ακόμη να τραγουδήσουν, να παίξουν λύρα ή και να χορέψουν για να διασκεδάσουν το ανδρικό κοινό. Αυτά τα μπαλέτα της αρχαιότητας ανήκαν λίγο-πολύ σε κάποιον κύριο που τα είχε εκπαιδεύσει και τα δάνειζε σε ιδιωτικά συμπόσια, για να οργανώσουν τη διασκέδαση της βραδιάς. Η κατάληξη βέβαια -σύμφωνα με τις απεικονίσεις στα αγγεία- συχνά ήταν τα όργια με τους συνδαιτυμόνες.

 

Τα ονόματα γυναικών μουσικών της αρχαιότητας, τα οποία μάς είναι γνωστά, είναι τα ακόλουθα: Μεγαλόστρατα – ποιήτρια και λυρίστρια (6ος π.Χ. αιώνας), Ναννώ – αυλήτριδα (6ος π.Χ. αιώνας), Πράξιλλα – ποιήτρια και λυρίστρια (5ος π.Χ. αιώνας), Λάμια – αυλήτριδα (4ος π.Χ. αιώνας). Οι περισσότερες διάσημες εταίρες, άλλωστε, γνώριζαν άριστα την τέχνη της μουσικής.